नागको पूजाआराधना गरी आज नागपञ्चमी पर्व मनाइँदै

ललितपुर । आज श्रावण शुक्ल पञ्चमी तिथि अर्थात् नागपञ्चमी पर्व हो । हिन्दूधर्म परम्पराअनुसार आज मुलुकभर नाग देवताको पूजाअर्चना गरी घरका मूलढोकामा नागको तस्वीर टाँसेर मनाइँदै छ ।

धार्मिक परम्परा अनुसार यसरी घरको मूल ढोकामा नागको तस्वीर टाँस्दा वर्षभर घरमा नाग, सर्प र बिच्छीलगायतका जीवले दुःख नदिनुका साथै अग्नि, मेघ र चट्याङको भयबाट पनि बच्न सकिन्छ भन्ने धार्मिक विश्वास रहेको धर्मशास्त्रविद् एवं नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिका सदस्य प्रा डा देवमणि भट्टराईले जानकारी दिएका छन् ।

“नाग पूजाको प्रचलन वैदिककालदेखि सुरु भएको हो । वैदिक मान्यताअनुसार नागलाई सर्पको ‘राजा’ मानिन्छ । नाग रिसाए भने पानीको अभाव हुने भएकाले पानीका लागि पनि नागलाई खुसी पार्न पूजा गर्ने परम्परा बसेको हो । बराहपुराणमा उल्लेख भएअनुसार श्रावण शुक्ल पञ्चमीमा नागराजसँग ब्रह्माको संवाद भएकाले पनि आजको दिन नागपूजाका लागि प्रसिद्ध मानिन्छ”, उनले भने । प्रत्येक घरमा नाग रहेका हुन्छन् ।

घरको जगमुनि बसेका नाग रिसाइ गएमा घरको जग भत्कन्छ भन्ने धार्मिक विश्वासमा पनि नाग पूजा गर्ने परम्परालाई निरन्तरता दिँदै आइएको डा भट्टराईले बताए। नागलाई विष्णु र शिवका रुपमा मान्ने प्रचलन वैदिक सनातनकालदेखि छ । भगवान् शिवले नागको माला लगाउने र भगवान् विष्णु जलमाथि शेष नागको शय्यामा फणको छाता ओढी शयन गर्ने भएकाले दुवै भगवान्लाई नागका रूपमा मान्ने गरिएको उनले उल्लेख गरे। प्रथम पूजाको अधिकार पाउनुभएका भगवान् श्री गणेशको एक हातमा नाग छ । भगवान् विष्णुको अवतारका रूपमा जन्म लिनुभएका श्रीरामचन्द्रका भाई लक्ष्मण र कृष्णका दाजु बलरामलाई पनि शेषनागको अवतारका रूपमा मानिन्छ । दुवैले दुर्जनको नाश गरी सज्जनको रक्षाका लागि भगवान् विष्णुको अवतारका रूपमा जन्म लिनुभएका श्रीराम र श्रीकृष्णलाई सहयोग गर्न जन्म लिएको कथा विभिन्न पुराणमा उल्लेख गरिएको छ ।

श्रीकृष्णले बाल्यकालमै कालीनागको दमन गरेको प्रसङ्ग विभिन्न पुराणमा वर्णन गरिएको छ । भगवान् विष्णुको नवौँ अवतारका रुपमा जन्म लिनुभएका बुद्धको मूर्तिको शिरमा मुकुटाकारका रुपमा सर्पको आकृति रहेको हुन्छ । मत्स्येन्द्रनाथको घाँटीमा कर्कोटक नागको माला लगाइएको हुन्छ । जैन तीर्थङ्करहरुको शिरमा समेत सर्पाकार मुकुट हुन्छ । पाण्डुपुत्र अर्जुन र चन्द्रगुप्त द्वितीयले नागकन्यासँग विवाह गरेको प्रसङ्ग धर्मशास्त्रमा उल्लेख गरिएको छ । लक्ष्मीको बास त्यो घरमा हुन्छ जुन घरमा नागको पूजा हुन्छ भन्ने मान्यता हाम्रो समाजमा सनातनदेखि रहेको डा भट्टराईले बताए।

थप समाचारहरु

बीमा कम्पनीहरुले जम्मा गरे एक खर्ब भन्दा बढी प्रिमियम मुस्लिम समुदायमा इदको रौनक, सरकारले दियो सार्वजनिक बिदा शकंर पोखरेलको दवावले पत्रकार महासंघमा सल्लाहकार विवाद सुन–चाँदीको मूल्यमा भारी गिरावट जनतालाई सेवा दिएर लोकतन्त्रलाई बलियो बनाउनुपर्छ : प्रधानमन्त्री कुमारीको दज्र्यु संलापमाथि पोखरामा चर्चा आजका लागि निर्धारित विदेशी मुद्राको विनिमयदर ब्रेनब्रिज एजुकेसनले चितवनमा सेवा सुरु गर्दै, चितवनमा अध्ययनरत विद्यार्थीलाई छात्रवृत्ति दिने जनताको विश्वास जित्न आवश्यक सबै पहल, लगानी र समन्वयलाई निरन्तरता दिनेछौँ : मन्त्री यादव २४ घण्टामा १० ठाँउमा दुर्घटना, १० जनाको मृत्यु अन्ततः सर्यो कक्षा १२ को परीक्षाः वैशाख २१ परीक्षाको नयाँ मिति दोस्रो कोशी प्रदेश गल्फ प्रतियोगिता हुने १५ औं साफ च्याम्पियनसिप २०२५ मा नहुने नेपाललाई गहुँमा आत्मनिर्भर बनाउने ऐतिहासिक कदम नेपाल इन्जिनियरिङ कलेजका विद्यार्थीहरू वर्षा सम्बन्धी तथ्याङ्क संकलनमा परिचालन महासंघको निर्णयप्रति विद्यालय कर्मचारी परिषदको असन्तुष्टि हिंसात्मक राजनीतिबाट एमाले पनि पीडित छ : प्रधानमन्त्री ओली यस्तो छ आजको सागसब्जी र फलफूलको थोक मूल्य