‘एयरमार्सल बार्गेनिङ्ग प्वाइन्ट बनाइनुपर्थ्याे’

काठमाडौँ ११ माघ

भारतमा हालै भएको दुई देशका पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनका उच्च अधिकारीको बैठकमा गरिएको एमओयू (सम्झौता) ‘राष्ट्रघाती’ भएको सरोकारवालाले बताएका छन् । हवाई ट्राफिक तथा नयाँ रुटबारे पुस ५ गते नयाँ दिल्लीमा भएको दुई दिने बैठकपछि गरिएको सम्झौतामा नेपालले तुलनात्मकरुपमा धेरै लाभ उठाउन नसकेको एक पूर्व पर्यटन सचिवले बताए । यो खबर हामीले आजको कान्तिपुरबाट लिएका हौ। ‘नेपालका सहसचिवको नेतृत्वमा गएको टोलीले एयरमार्शललाई ‘बार्गेनिङ्ग प्वाइन्ट’ बनाउदै धेरै लाभ लिन सक्थ्यो,’ उड्डयन क्षेत्रमा लामो समय बिताएका ती पूर्वसचिवले भने, ‘सम्झौतापत्र हेर्दा नेपाली टोलीले समर्पण गरेको देखियो ।’ सम्झौतापत्र अध्ययन गरेपछि आफूले भारतीयहरु गहन तयारीका साथ उपस्थित भएको तर नेपालीको प्रस्तुति फितलो देखिएको पाएको उनले बताए । यो सम्झौताका लागि मन्त्रीपरिषदले पर्यटन मन्त्रालयका सहसचिव सुरेश आचार्यलाई नेतृत्वको जिम्मेवारी दिएको थियो ।

सहसचिव आचार्यको नेतृत्वमा आफना दुई प्राविधिकलाई पनि यसै टोलीमा पठाएको नागरिक उड्डयन प्राधिकरण पनि यस सम्झौताबाट ‘सन्तुष्ट’ देखिएको छैन । ‘उहाँहरुले पाएको म्यानडेटभन्दा बाहिर गएर सम्झौता भएको देखियो,’ प्राधीकरणका एक उच्च अधिकारीले भने, ‘नेपालले आशा गरेको उपलब्धि पाइएन ।’ प्राधीकरणले निमार्णाधीन दोस्रो अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल सिमराका लागि जनकपुरबाट ठूला जहाजलाई प्रवेश गर्ने ‘इन्ट्री प्वाइन्ट’ बनाउन खोजिरहेको छ । त्यस्तै भैरहवामा बन्दै गरेको गौतम बुद्ध अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल र पोखरा अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलका लागि नेपालगञ्जलाई पश्चिममा ‘इन्ट्री प्वाइन्ट’ बनाउन खोजिरहेको छ । तर, भारतले सहमति दिइसकेको छैन । ‘अहिले हामी पोखरा, भैरहवा विमानस्थल निर्माणको चरणमा छौं तर, यी विमानस्थलसँग हवाई रूट छैन, भारतको आकाश प्रयोग नगरी हाम्रा विमान पूर्व वा पश्चिमी मुलुक जान सक्दैनन्,’ प्राधिकरणका एक उपमहानिर्देशकले भने, ‘नेपाली टोलीले यतिबेला हवाई रुटमै केन्द्रित भई परिणाममुखी सम्झौता गर्नुपथ्र्यो ।’ तर यस्तो हुन नसकेको उनले दाबी गरे ।

नेपालले महेन्द्रनगर हुँदै दिल्ली जाने हवाई रुटलाई दुईतर्फी चलाउन खोजिरहेको छ । भारत यसमा सहमत भइसकेको छैन । यो मागबारे काठमाडौंमा हुने प्राविधिकहरुको बैठकलाई जिम्मेवारी सुम्पिइएको छ । आउने/जाने विन्दु नभएको नेपालगञ्जबाट भित्र पस्ने मात्रै एकतर्फी बाटो नेपालले खोजिरहेको छ । त्यस्तै नेपालबाट बाहिरीने विराटनगर, जनकपुर, भैरहवालाई पनि नेपाल दुईतर्फी हवाई रुट बनाउन खोजिरहेको छ । यी विन्दुलाई संचालनमा ल्याउन भारतको अनुमति नभई हुँदैन । किनकी यी नाकाबाट निस्कीने बित्तिकै जहाज भारतीय आकाशमा पुग्छन् । हाल काठमाडौं छिर्ने दुईटा मात्रै अन्तराष्ट्रिय हवाई प्वाइन्ट छन् । सिमरा नजिकैका यी दुवै आगमन बिन्दु बाहेक अन्य विन्दुबाट ठूला विमान नेपाल पस्न पाउदैनन् । चीनलगायत पूर्वबाट आउने र भारतलगायत मध्यपूर्वी मुलुकबाट आउने विमान सबै सिमरामा पुगेर मात्रै काठमाडौंमा अवतरण गर्छन् । काठमाडौंबाट निस्कीदा पश्चिम जानेहरु भैरहवा र महेन्द्रनगर नाकाबाट बाहिरिन्छन भने पूर्व जानेहरु जनकपुर र विराटनगरबाट निस्किन्छन् । उत्तरतर्फ चीनतर्फ जाने विमान संखुवासभाको किमाथांका नाका हुदै ल्हासा पस्छन् ।